Sayılabilen Tekil İsimler ile A An Kullanımı
Tekil İsimler
İsimler sayılabilen ve sayılamayan olarak 2 grupta ele alınır.
Sayılabilen isimler; 1'i 2'si 3'ü olan varlıklar (1 elma, 2 adam, 3 kapı, onlarca kuş ... gibi)
Sayılamayan isimler; 1'i, 2'si, 3'ü olmayan yani sıvı haldeki (su-çay-kahve...gibi), gaz haldeki (hava-toz-sis...gibi), toz haldeki (un-tuz-şeker...gibi), çok sayıda minik parçacıktan oluşmuş nesneler (pirinç-kum...gibi), kalıp halinde üretilen (peynir-çikolata...gibi) varlıklardır.
Ancak günlük hayatta içinde bulunduğu kap-ölçek-paket ile örneğin "1 su", "2 çay" gibi kullanımları olsa da aslında aldığımız ya da istediğimiz 1 şişe su, 2 bardak çaydır.
Ayrıca ekmek ve para da sayılamayan varlıklar arasındadır. Bu gibi durumlar İngilizce'yi öğrenirken biraz kafa karıştırsa da bunları kültürel farklılık veya yanlış kullanım olarak görüp anlamaya çalışmak işleri kolaylaştıracaktır.
Sayılamayan varlıkların zaten 1'i / 2'si olmadığı için önce sadece sayılabilen ve tekil olan varlıkları kapsayan şu konuya bakalım:
"a / an"
"a / an" sayılabilen ancak sadece 1 tane olan varlıkları ifade etmek için kullanılır. Anlamlarına bakınca zaten;
"a = an = one = 1 = bir"
Mesela sözlüğü açıp baktığımızda "araba" kelimesinin anlamının "car", "kalem" kelimesinin anlamının "pencil", "ağaç" kelimesinin anlamının ise "tree" olduğunu görürüz. Bu kelimeleri örnek birer cümle içinde kullanalım.
// Kapının önünde 1 araba var. // Bana bir kalem verir misin? // Büyük bir ev gördüm.// gibi cümleleri ifade ederken;
1=Bir yerine İngilizce'de 1=One veya "a" de kullanabiliriz.
Bir araba: car
1 car // one car // a car
Bir kalem: pencil
1 pencil // one pencil // a pencil
Bir ev: house
1 house // one house // a house
Yukarıdaki 3 örnekte 1 veya one yerine "a" kullanıldı. Ve özellikle sayıyı vurgulamak gerekmiyorsa "1" veya "one" çok fazla tercih edilmez. Yani cümlede bir tek varklıktan bahsederken çoğunlukla "a" tercih edilir.
Özellikle sayının vurgulanması gerekiyorsa:
>>> There is 1 car in front of the door. veya >>> There is one car in front of the door.
>>> Can you give me 1 pen, please? veya >>> Can you give me one pen, please?
>>> I saw only 1 big house. veya >>> I saw only one big house.
Özellikle sayıya bir vurgu yapılmak istenmiyorsa; ki çoğunlukla bu kullanım tercih edilir:
>>> There is a car in front of the door.
>>> Can you give me a pen, please?
>>> I saw a big house.
Tekil varlıklardan bahsederken bazen "a " yerine "an" de kullanılabilir. Tabii ki bu isteğe bağlı birşey değil. Kuralı mı var? Evet var.
Kural: Tek bir varlıktan bahsedildiğinde (1 araba >> a car, 1 kalem >> a pencil, 1 ev >> a house) kelimenin okunuşu sessiz bir harf ile başlıyor ise "a" , biraz sonraki örneklerde olduğu gibi kelimenin okunuşu sesli bir harf ile başlıyor ise "an" kullanılır.
Bir elma: apple
1 apple // one apple // an apple
Bir şemsiye: umbrella
1 umbrella // one umbrella // an umbrella
Bir baykuş: owl
1 owl // one owl // an owl
!!! Not: Unutmayın "a/an" kuralını belirleyen söz konusu varlığın bir tane olması ve okunuşunun sesli harf ile başlamasıdır. Yani boşlukları a veya an ile tamamlayın denildiğinde;
"___ uncle" uncle cevap "an"
"___ orange" orange cevap "an"
"___ university" university cevap "a" olacaktır. Neden diye sormadan önce yukarıdaki notu okuyun.
!!! Not: "uncle / orange / university ..vb" isimlerden önce herhangi bir özellik, renk belirten sıfat eklenirse "a / an" kullanımı sıfata göre belirlenir. Bunun sebebi sayı sıfatlarının her zaman diğerlerinden önce kullanılmasıdır. Mesela;
adam = man, bir adam = a man
yaşlı = old, yaşlı bir adam = an old man ("an" sayı sıfatı olduğu için diğer sıfatlardan önce kullanılır ve kendisinden sonra gelen sözcük yani "old" okunuşu sesli harf ile başladığı için "an" kullanılır.)
??? Soru: Peki "a / an" nerede kullanılmaz, kullanılmamalıdır?
>>> Herhangi bir sayı sıfatı kullanılmış ise:
Sözcük | Doğru Kullanım | Yanlış Kullanım | Açıklama |
book | a book | one a book | sayı sıfatı varsa gerek yok. |
pencil | a pencil | a pencils | sözcük çoğul ise kullanılamaz. |
apple | an apple | an apples | sözcük çoğul ise kullanılamaz. |
house | a house | the a house | the belirteci ile birlikte kullanılmaz. |
room | a room | my a room | my gibi sahiplik sıfatları ile kullanılmaz. |
sugar | sayılamayan isimler ile kullanılmaz. |
Yukarıdaki açıklamalar sayılabilen bir tek varlığın cümle içersinde nasıl kullanılabileceğine örnekti. Şimdi bu sayılabilen varlıkların birden fazla olduğu durumlarda, yani çoğul olduğunda neleri bilmek ve dikkat etmek gerek buna değinelim.
İki araba : 2 cars // two cars
İki kalem : 2 pencils // two pencils
İki ev : 2 houses // two houses
İki elma : 2 apples // two apples
İki şemsiye : 2 umbrellas // two umbrellas
İki baykuş : 2 owls // two owls
Gördüğünüz gibi söz konusu varlık sayısı 1'den fazla ise kelimenin önüne "a" veya "an" getirmek yerine kelimenin sonuna Türkçe'deki "-ler, -lar" anlamına gelen "-s" eki ekleriz. Aslında biz hiçbir zaman iki arabalar, iki kalemler, iki evler, üç elmalar demeyiz ancak İngilizce'de bahsettiğimiz sayılabilen varlık adedi 1'den fazla olduğunda o kelimenin sonuna çoğul eki olan, Türkçe karşılığı "-ler / -lar" olan "-s" ekini kullanmak zorundayız.
Tabiki bu çoğul eki olan "-s" ile ilgili birkaç kural var. Tekil-Çoğul isimler ile ilgili açıklamalar için "plural nouns" konusuna bakabilirsiniz.